Proteİnler:

[serhan]

PROTEİNLER:
Genel Özellikleri
1-N(Aminoasit)’in dehidrasyonu ile birleşmeleri ile oluşur.
2-Yapımında en az 1 çeşit aminoasit bulunur.
3-Yapımında en çok 20 çeşit aminoasit bulunur.
4-Sentezlerinde n-1 kadar H2O açığa çıkar.
5-Hücrede ribozom larda sentezlenir.
6-Hücrelerde kullanılan karakter çeşidi kadar protein bulunur.
7-Hidrolizinde n-1 kadar H2O açığa çıkar.
8-Yapısında n-1 kadar peptid bağı bulunur.
9-Globülar (küresel) proteinler enzimler ve hormonlar suda çözünür. Lifli proteinler hücre zarı kes ve derideki yapısal proteinler suda çözünmez.
10-Biuret çözeltisi ile mor renk , nitrik asit ile sari renk verirler.
11-Hücre zarından geçemezler.
12-Kan ve doku sıvısında bulunurlar.
13-Her canlının proteini kendine özgüdür. Ancak canlılarda kullanılan ortak proteinlerde vardır. ÖRN : Solunum enzimleri
14-Benzer proteinlerde amino asitlerin sayısı , dizilişi , sırası ve tekrarlanışı aynıdır. Farklı proteinlerde farklıdır.
15-Yapısında peptid , hidrojen bağı ve disülfit bağları vardır.


Amino asitler
Genel Özellikleri
1-Suda çözünürler.
2-Hücre zarından geçerler.
3-Sindirim enzimlerinden etkilenmezler.
4-Molekül er yapıları:


H
|
H2N-- C--COOH
|
R
5-Bütün amino asitlerde değişen sadece radikal gruptur.
6-A.asitlerin amino grubu asit, karboksil grubu baz özelliktedir. Bu nedenle 7-Kuvvetli asitler karşısında baz, kuvvetli bazlar karşısında asit gibi davranır.
8-Kanda ve doku sıvısında bulunurlar.
9-Peptid bağları :A.asitlarin amino grubu ile karboksil grupları arasında kurulur.

Protein çeşitliliğinin nedenlerini belirleyen etkenler :
a)Amino asit sayısı.
b)Amino asitlerin çeşidi .
c)Amino asitlerin dizilişi.
d)Amino asitlerin tekrarlanışı.
e)Amino asitlerin birbirlerine oranı.

Proteinler DNA’daki kalıtsal şifreye göre sentezlenir. Bu şifre proteinin amino asitlerinin sayısı , sıralanışı dizilişi ve tekrarlanışını belirler. Amino asitlerin birinin sayısı sırası değişirse farklı proteinler ortaya çıkar. Kalıtsal bilgideki değişmeler proteinlerde de değişmeye yol açar.
ler proteinlerde de değişmeye yol açar.

Proteinlerin ilk sentezlendiklerinde sahip oldukları primer yapı fonksiyonel değildir. Primer yapıda oluşan zayıf hidrojen bağları ile protein boyut kazanarak fonksiyonel olan sekonder , tersiyer ve kuaterner yapılar oluşur.
Zayıf hidrojen bağlarının yüksek ısı , asit , yüksek basınç gibi etkilerle bozulmasına dolayısı ile fonksiyonun kaybedilmesine neden olur. Bu yapının bozulması olayına denaturasyon adı verilir.

Proteinlerin Görevi


1-Yapısal görevi : Hücre zarı , organel , kas hücrelerinde aktin miyozin flamentleri gibi yapıları oluşturur.
2-Enzim görevi : Biyokimyasal reaksiyonları katalizler.
3-Taşıma görevi : Hemoglobin vücutta O2 ve CO taşır.
4-Tanıma görevi : Hücre zarındaki özel proteinler moleküllerin tanınıp hücreye alınmasında rol oynar.
5-Hormonal görev : Hormonların yapısını oluşturarak vücutta yaşamsal olayların düzenlenmesinde rol oynar.
6-Savunma görevi : Antikorlar halinde vücudun savunmasında rol alır.
7-Enerji kaynağı : Gereksinim duyulduğunda enerji kaynağı olarakta kullanılır.
8-Osmotik basıncın korunmasında : Kanda bulunan proteinler kan ile doku sıvısı arasında osmotik basıncın ayarlanmasını sağlayarak madde alış verişinde rol oynar.
9-Dokularda fonksiyonel yapı olarak : Kaslarda aktin ve miyozin , bağ dokusunda fibroblastların oluşturduğu lifler , sinir dokusunda nöronlar.
10-Akseptör olarak : Klorofil ve ışık akseptörleri .
11-Koruma : Yılan zehiri gibi.


ENZİMLER :
Canlılarda Hücrede gerçekleşen biyokimyasal reaksiyonlar dış ortamdaki reaksiyonlara göre


a)Daha hızlı
b)Düşük ısıda
c)Dar PH derecesinde gerçekleşir.


Hücredeki biyokimyasal reaksiyonların gerçekleşmesini sağlayan biyolojik katalizör olan enzimlerdir.


Enzimlerin görevleri
1)Reaksiyon hızının canlı için yeterli olması
2)Reaksiyonun başlaması için gerekli aktivasyon enerjisinin düşürülmesi
3)Reaksiyon oluşurken açığa çıkan enerjinin canlıya zarar vermeyecek düzeyde tutulması


Enzim çeşitleri :

a)Basit enzimler : Sadece proteinden oluşmuş enzimler . ÖRN: Bütün sindirim enzimleri , üreaz
b)Bileşik enzimler : Protein olan esas kısım ve protein olmayan organik veya inorganik yardımcı kısımlardan meydana gelir.

Protein kısım = Apoenzim
Yardımcı kısım = Organik ise koenzim(vitaminler)
İnorganik ise kofaktör(Ca,K,Na) Apoenzimle koenzim (kofaktör) ‘in oluşturduğu yapıya holo enzim denir.



Enzimlerin genel özellikleri:

1-Her enzim özel bir substratı etkiler.
2-Substratın yüzey artışı enzim etkinliğini artırır.
3-Her enzim özel bir kofaktör (koenzim) le çalışır.
4-Bir kofaktör (koenzim) birden çok enzimin yardımcı kısmı olabilir.
5-Her hücre kendi enzimini kendi üretir.
6-Her hücrede kimyasal reaksiyon çeşidi kadar enzim çeşidi vardır.
7-Enzimler reaksiyonları hızlandırırlar veya yavaşlatırlar.
8-Enzimler tepkimeden değişmeden çıkarlar. (harcanmazlar) ve tekrar tekrar kullanılırlar.
9-Enzimler hücre dışında da etkendirler.
10-Enzimler protein yapıdadırlar. Proteinlerin yapısını bozan her şey (PH, Isı vb.) enzimin yapısını da bozar.
11-Enzimatik reaksiyonlar çift yönlüdür.
12-Enzimler belirli bir PH değerinde aktifleşirler. ÖRN: Pepsin , PH=2 , Tripsin PH=8,5
13-Her enzim bir gen tarafından kontrol edilir.
14-Enzimler tek veya takımlar halinde çalışırlar.
15-Bazı enzimler inaktif olarak üretilir. Aktivatörlerle aktif hale getirilir.
HCI
ÖRN : Pepsinojen -------------- Pepsin
(inaktif) (aktif)
16-Bazı maddeler (****l iyonları ve zehirler) enzimlerin aktif bölgeleri ile birleşip onları etkisiz hale getirir.
17-Birleşik enzimlerde substratı tanıyan protein kısmıdır. Bağlanma ve etkinlik ise kofaktör (koenzim) ile gerçekleşir.


Enzimlerin Çalışmasına Etki Eden Faktörler :

1- Ortam Isısı :

a)Düşük Isı : Kinetik enerji azalır. Reaksiyon yavaşlar.Dönüşümlüdür.
b)Yüksek Isı : Enzimlerin protein olan yapısını bozar.Dönüşümsüzdür.


2- Ortam PH ‘ ı : Asitler ve bazlar enzimlerin hızını yavaşlatır.

Enzimlerin en etkin olduğu PH değeri 7 dir.
a)Enzimin yapısını bozarlar.
b)Substratın yapısını bozarlar.
c)Enzim koenzimin (kofaktör) ayrışmasına neden olurlar.
d)Enzimle substrat arasına girerek birleşmeye engel olurlar.

Ancak bazı enzimler farklı PH derecesinde aktif olurlar.
ÖRN : Pepsin ------------- PH = 2
Tripsin --------------PH = 8,5 gibi



3- Enzim miktarı:Belli oranda substrat bulunan ortama enzim ilave edildikçe reaksiyon hızlanır ve en hızlı noktada substrat bitince reaksiyon durur.


4- Substrat miktarı : Enzim miktarı sabit tutulup substrat miktarı arttırıldıkça reaksiyon hızlanır. Enzimlerin doygunluk anından sonra belirli hızla devam eder ve biter.



5- Substrat yüzeyi : Enzimler substrata dış yüzeyden etki ederler yüzey arttıkça enzim etkinliği artar.
Not:Enzim miktarıda artarsa



6- Ortamdaki diğer maddeler
a) AktivatörlerVitamin,hormon,s afra tuzu vb)


b) İnhibitörlerAğır iyonlar,toksinler,zehir vb)


Enzimlerin Adlandırılması
Etkilendikleri substratın veya reaksiyonun sonuna –az eki getirilerek adlandırılırlar.
Substrata göre : Lipid ------------- Lipaz
Maltoz ------------Maltaz
Protein ----------- Proteinaz

Reaksiyona göre : Hidroliz --------------- Hidrolaz
Oksidasyon -------Oksidaz